In heel veel tuinen in Nederland zie je wel ergens een buxus staan. Niet altijd zien deze er goed uit. De bemesting laat te wensen over of het knipresultaat kan stukken beter. Dat moet beter kunnen. Goede voorlichting is derhalve van groot belang. De uiteindelijke uitvoering moet de buxusliefhebber zelf ter hand nemen.
Een buxus is een struik met verschillende goede eigenschappen. Wellicht de belangrijkste troef van de buxus is dat de plant wintergroen blijft. Deze zeer compacte, gesloten en donkergroene buxushagen zijn dan weer ideaal voor het afboorden van borders. Door het aanplanten van buxushagen verkrijg je het hele jaar door bladhoudende structuren in de tuin. Je kunt uiteraard ook dergelijke structuren in de tuin aanbrengen met groenblijvende liguster, taxus of met lonicera, maar die moet je dan wel veel vaker snoeien, omdat deze veel sneller groeien dan de geliefde buxus.
Buxus groeit niet zo snel en is daardoor de ideale plant voor laagblijvende haagjes en voor het vormen van figuren, bollen, kegels en spiralen. Wanneer je nette en strakke hagen wilt hebben zul je de buxus minstens twee keren per jaar moeten snoeien. Buxus verdraagt snoeien zeer goed en vormt ook op de oude takken nieuwe zijscheuten. Snoei de buxus terug op het oude hout en je zult zien dat de haag een erg strak uiterlijk krijgt. Twee keer per jaar snoeien maakt dat de blaadjes wat kleiner terugkomen, maar wel in grote hoeveelheden. De buxus wordt voller, steviger en mooier doordat de afgesnoeide twijgen gaan vertakken. Snoei je slechts één keer dan krijg je een losse, minder stevige plant die in de winter de sneeuwlaag niet kan dragen waardoor er takken uit de buxusbol of -haag kunnen afbreken.
Vanaf mei tot eind juni is het moment om buxus voor de eerste keer te snoeien. De tweede snoei kan dan best volgen vanaf half augustus tot oktober. In elk geval ruimschoots voor de winter zijn intrede doet, zodat de buxus zich nog voldoende kan herstellen. De nieuwe scheuten kunnen na deze laatste snoeibeurt voldoende verhouten voordat het begint te vriezen. Nieuwe scheuten met lichtgroen blad zullen last krijgen van vorstschade. Deze niet afgeharde scheuren zullen ook in het voorjaar geen knoppen vormen en ook niet uitlopen. Mochten deze scheuren wel ontstaan knip ze dan nog voor de winter invalt af.
Voor het snoeien van buxus wacht je het best op een bewolkte dag om verbrandingsverschijnselen te voorkomen. Enige dagen achter elkaar bewolkt weer is nog beter. Na het snoeien van jouw buxushaag hebben de takjes en de bladeren open wondjes waarlangs bij warm weer veel water kan verdampen. De bovenste bladeren drogen dan uit en kleuren geelbruin en verdorren wat de buxus een stuk minder mooi maakt. Aangezien buxus niet zo snel groeit, zal het een heel tijdje duren voor de haag weer mooi is. De beschadigde bladeren zullen na enkele weken afvallen waardoor je na enige tijd op een haag met kale toppen kijkt. Het oogt niet mooi, maar voor de buxus zelf kan het geen kwaad en na enkele weken zullen nieuwe frisgroene scheutjes en bladeren te voorschijn komen. Voorkomen van verbranding is echter beter dan wachten op jong blad.
Om de snijwonden zo gaaf mogelijk te maken gebruik je best een goed geslepen heggenschaar. Het spreekt voor zich dat de wondjes bij gebruik van een elektrische- of motorheggenschaar grover zullen zijn. Dit kun je een beetje vergelijken als het maaien van gras met een messenkooimaaier die het gras afsnijdt tov een cirkelmaaier die het gras afslaat. Toch zullen vakmensen die het tuinonderhoud doen meestal een motorhaagschaar hanteren voor het scheren van buxushagen. Buxushagen kun je niet alleen veel sneller scheren met een motorheggenschaar, maar het is ook handiger om er een rechte lijn mee aan te houden. Gebruik één motorheggenschaar, die je alleen gebruikt voor het knippen van de buxus. Hij blijft dan goed scherp en maakt minder grove snoeiwonden. Het is wel een extra investering, maar levert een mooi strak resultaat op.
Let bij het scheren dat je de heggenschaar, horizontaal of verticaal precies recht houdt. Ga eerst de haag aan beide kanten verticaal te knippen. Ga niet heen en weer maaien met de heggenschaar, maar laat de schaar lopen, door kleien pasje voorwaarts te maken. Aan het einde van de heg de onvolkomenheden nog eens knippen. Ga dan op een afstandje staan om te kijken of de haag mooi recht is geknipt. Eventueel wat bijwerken. Daarna de bovenkant. Zoek een vast punt op je been waar je de heggenschaar tegen aan zet. Hou de schaar precies horizontaal. Niet heen en weer maaien maar met kleine pasjes voorwaarts. Bekijk na het verwijderen van het snoeiafval het resultaat. Eventueel wat aanpassingen maken. Details met een handbuxusschaar bijwerken.
Voor het knippen spuit je de buxus eerst nat zodat de schaar nog soepeler doorheen de takjes kan glijden. Dit is beter voor uw armen en voorkomt ook weer verbranding van de gesnoeide toppen. Indien de zon de dagen na het scheren toch vrij hevig en fel is dan kun je alsnog de buxus afdekken met een vliesdoek of regelmatig nathouden Als snoeigereedschap kun je naast de de elektrische- of een motorheggenschaar ook gebruik maken van de handheggenschaar of een speciale buxusschaar (bv. de schapenscheerschaar). Om buxusvormen te snoeien kun je ook gebruik maken van een snoeischaar of een gewone schaar zolang deze maar goed scherp zijn zodat je gave snoeivlakken krijgt.
Drastische verjonging van een te groot geworden haag kunt u het beste uitvoeren in februari of begin maart. De buxus heeft dan nog voldoende tijd om nieuwe knoppen aan te maken en uit te lopen. Het kan wel enige tijd duren voor de plant helemaal hersteld is. Een tot drie jaar kan het duren voordat de buxus weer volledig is hersteld. Na de snoei flink bemesten om hergroei te bevorderen.
Het opruimen van buxussnoeisel is vaak een tijdrovende bezigheid. Je kunt met wat handigheidjes het wel wat sneller opruimen. Leg naast de heg voor het snoeien oude lakens, kartonnen platen of plastic neer. Na het snoeien, de lakens, karton of plastic voorzichtig verwijderen. Vegen met een rubberbezem is ook prima om het snoeisel op een hoop te krijgen. Is de ondergrond vlak of voorzien van grind kun je gebruik maken van een goede bladzuiger.
Buxusvormen worden vaak tot drie maal per jaar geschoren om de structuur van de vorm goed te laten zien. Hierbij snoei je voor de eerste keer begin mei, de tweede keer eind juli en de derde keer begin september.
Handbuxusscharen: voor het fijne snoeiwerk en voor buxusvormen zijn deze scharen mijn favorieten.
Merk: ARS Model K-800 Heggenschaar met lichte aluminium handgrepen en korte messen van 15cm. Lengte: 50 cm Gewicht: 550 gr
Merk: ARS Model K-1000L Gelijk aan K-1000 maar met lange messen van 180mm en totale lengte van 650mm. Gewicht: 700 gr
Electrische heggenschaar: voor het scheren van hagen is dit mijn favoriet.
Merk: Metabo 500-watt-haagschaar Hs 8345 S
Motorheggenschaar: voor het scheren van hagen is dit mijn favoriet.
Sthil HS81T heggenschaar met dubbelsnijdende messen
Snoeischaarhaar: voor het knippen van takken is dit mijn favoriet.
Felco 2
Renzo Niehof januari 2022